Vier vergissingen die ongevallen veroorzaken

Ondanks alle inspanningen is het vallen van hoogte of valgevaar in het algemeen nog steeds de nummer één oorzaak van ongevallen op bouwplaatsen. Inspectie SZW verstaat in een ongevalsanalyse over de jaren 2011-2014 gepubliceerd in januari 2016 dat 37% van de ongevallen worden veroorzaakt door vallen. Valgevaar treed zowel op bij niet afdoende maatregelen, maar zeker net zo erg is een laconieke houding. Dit valt op te lossen door het juist instrueren van uw personeel. Er vinden nog dagelijks vergissingen plaats die uiteindelijk een ongeval veroorzaken.

Omdat werknemers het echte gevaar niet inzien, maar ook omdat de arbeiders bezwijken onder fouten. Daarnaast hebben zij vaak misvattingen over de veiligheid op het dak. Het meest voorkomende argument voor het niet naleven van veiligheidsregels: "Mij zal nooit iets overkomen."

Het kan altijd en iedereen overkomen.

In dit artikel beschrijven we de gevaarlijkste en tegelijkertijd meest gehoorde vergissingen van werknemers die op hoogte werken.

"Werken op Hoogte? Zó hoog werk ik niet hoor"

Een klassieker zodra we het hebben over veilig werken op hoogte. Men denkt direct aan tientallen meters hoog, werken op grote flatgebouwen, misschien denkt men wel aan het werken op een hijskraan. Allemaal werken op hoogte, dat is waar, maar dat dekt lang niet de lading. Werken op hoogte is al gevaarlijk bij alle werkzaamheden boven het normale grondniveau. Een val van enkele meters kan net zo goed letsel veroorzaken, het letsel is afhankelijk van hoe u precies zal vallen. Een eerder verschenen artikel van ons: Vanaf welke hoogte is valbeveiliging nodig? bespraken we al de kans op letsel van vallen van lagere hoogtes. Dit klinkt tegenstrijdig, maar in Nederland spreekt de wetgeving van werken op hoogte vanaf 2,5 meter hoogte. Dit terwijl zelfs in 24% van de ongevallen van 0-1 meter blijvend letsel kan optreden.

Werken op iedere hoogte hoger dan grondniveau is al gevaarlijk en vereist 100% oplettendheid en de juiste veiligheidsvoorzieningen.

"Ik zal nooit vallen want ik kan heel snel reageren"

Sommige mensen geloven daadwerkelijk dat zij tijdens een val snel genoeg kunnen reageren om zichzelf te redden. Dit kan zijn door zich snel vast te pakken aan een paal of leuning voordat men verder valt.

Dat zou enorm handig zijn, maar hebben wij genoeg tijd om zo snel te reageren?

Hoe snel val je?

Meer dan 1 meter in een halve seconde is je valsnelheid. Ik vermoed dat niemand een arm heeft van ongeveer 108 cm lang, daarnaast wordt over het algemeen aangenomen dat de reactietijd van de mens meer dan een halve seconde is. Met je zintuigen kun je sneller dan een halve seconde iets waarnemen, het handelen daarna kost ook nog tijd. In het verkeer wordt aangenomen dat men een reactietijd heeft van 1 seconde. Na 1 seconde zijn we al 4,9 meter gevallen, dat is dus een behoorlijk stuk te laat om onszelf nog te kunnen redden.

Het lijkt mij duidelijk, wij kunnen onszelf enkel redden door voor het werk de veiligheidsvoorzieningen in acht te nemen en daarnaast een veilige werksituatie te creëren. Nadat wij vallen is er voor onszelf geen redden meer aan, helaas.

"Ik heb een uitstekende balans"

Misschien heeft u gelijk en is uw balans uitstekend onder perfecte omstandigheden, maar welke werkgevers (in het bijzonder ter plaatse) kunnen daarop vertrouwen?

Als het gaat om de bouw of andere buitenwerkzaamheden, een onverwachte windvlaag kan roet in het eten gooien. Daarnaast kunnen andere weersinvloeden zoals mist en regen het loopvlak glibberiger hebben gemaakt dan verwacht. Een werknemer of een apparaat heeft wellicht een olieachtige substantie onbewust gemorst of verloren. Of nog erger, u trapt zomaar op en door een lichtkoepel heen.

Soms is je eigen welzijn erg bedrieglijk: bijvoorbeeld, onverwachte duizeligheid kan optreden als de bloedsuikerspiegel te laag is. Dit kan resulteren in een situatie met ongevallen met ernstige gevolgen. Denk eens een aan slapeloze nacht, de typische maandagochtend of juist de vrijdagmiddag. Allemaal momenten dat het wellicht zomaar fout kan gaan.

"Ik werk altijd op hoogte, ik weet wat ik doe"

Júíst werknemers die al jaren op hoogte werken kunnen enorme gevaren met zich meebrengen. Werken op hoogte blijft altijd een risicovolle taak. Ook al doe je 40 uren per week niets anders dan werken op hoogte, het blijft gevaarlijk. Stel je neemt nu ook nog eens niet de juiste veiligheidsmaatregelen dan is wel echt enorm risicovol.

Mensen hebben de neiging bij taken en werkzaamheden die bekend voor ze zijn om hier niet meer over na te denken. Sommige taken doet men op de automatische piloot, wellicht zelfs met "verstand op nul". Voor veel taken enorm logisch, maar bij veilig werken op hoogte is opperste concentratie van levensbelang. Zorg voor bewustwording, training en verantwoordingsgevoel bij iedereen die op hoogte werkt. Laat men het gevaar inzien en zorg ervoor dat men de veiligheidsvoorzieningen in acht neemt.

Ongevallen van werken op hoogte kunnen gebeuren en helaas, zullen gebeuren. Waarschijnlijk zullen we nooit snel genoeg reageren en niemand is in staat om zichzelf op te vangen of op het laatste moment te redden. Onze balans kan goed zijn, maar we moeten waken voor overmoedigheid. Routine en ervaring kunnen laconiek gedrag oproepen, hiervoor moeten we waken. Dat is waarom je nooit moet vergeten om uw persoonlijke beschermingsmiddelen te dragen, omdat niemand de wetten van de zwaartekracht kan verschalken.