Hoe voorkom je valgevaar met valpreventie?

Het is belangrijk dat u bij uw bedrijf tijd neemt voor een Risico-inventarisatie & Evaluatie (RI&E). Neemt u dit niet serieus of neemt u daar niet de tijd voor, dan kunnen er onveilige werkomstandigheden optreden. Valgevaar wordt dan niet voorkomen en er is geen valpreventie. Het gebrek aan zorgvuldigheid zorgt ervoor dat men vaak kiest voor de weg van de minste weerstand, meestal in de vorm van PBM artikelen. (persoonlijke beschermingsmiddelen)

Terwijl persoonlijke beschermingsmiddelen zeer nuttig zijn in het verlagen van risico's voor uw medewerkers, het zou nooit de eerste keuze moeten zijn. Er wordt zodoende niets gedaan aan valpreventie, maar aan schijnveiligheid. Het is juist zo belangrijk om te weten hoe u nu echt het valgevaar kunt uitsluiten!

Arbeidshygiënische strategie

Het inspectie SZW heeft een volgorde van beheersmaatregelingen geordend in een piramidevorm. Het valgevaar uitsluiten is het hoofddoel.

Laten we deze piramide onderverdelen in stukken, zodat we het valgevaar echt kunnen uitsluiten. Door middel van valpreventie bij het werken op hoogte kunnen we de risico's sterk verlagen.

PBM

De Persoonlijke Beschermingsmiddelen zouden het laatste redmiddel moeten zijn en daarom belangrijk, maar denk eens na hoe PBMs werken. Als u in een situatie komt waarbij u valt en uw harnas en lanyard (de PBM) heeft u gered, dan betekent dat u dus daadwerkelijk gevallen bent. Met andere woorden, je harnas en lanyard doen niets als u gewoon rondloopt, ze werken pas zodra u valt.

Natuurlijk kunnen Persoonlijke beschermingsmiddelen een fatale val of zwaar ongeval voorkomen, er zijn nog tal van mogelijke gevolgen. Door het vallen van hoogte zijn er nog steeds sterke krachten op het lichaam van toepassing. Deze krachten kunnen leiden tot bot- of weefselschade, vooral als de PBM's niet goed gebruikt worden. En juist daar zit het probleem met PBM.

Deze "menselijke fout" is waarschijnlijk het grootste probleem als het gaat om PBM. Persoonlijke beschermingsmiddelen moeten worden gedragen en gebruikt. Ze moeten worden verzorgd. Ze moeten tijdig worden geïnspecteerd. We hebben hier al diverse acties die we moeten nemen ten aanzien van Persoonlijke beschermingsmiddelen, nemen we één van de acties niet? Dan is het hele "beschermingsmiddel" niet meer dan schijnveiligheid.

Persoonlijke Maatregelen

Bij het voorkomen van valgevaar, valpreventie, is PBM natuurlijk ook een persoonlijke maatregel. In dit deel van de Arbeidshygiënische strategie gaat het om een kleine graad hoger. Het gaat hierbij om valbeveiliging die u kunt toepassen, maar enkel geschikt is voor enkele personen.

Een voorbeeld is het gebruik van een doodgewichtanker. Dit is een anker dat op het dak blijft liggen door het gewicht dat er op rust. Er zijn varianten van 250 en 300 kilo, afhankelijk van uw soort dakondergrond. Bij valpreventie kunt u er door voor zorgen dat u als persoon kort onderhoudswerk uitvoert, terwijl u gezekerd bent aan een doodgewichtanker. Hiermee kunt u zowel de doodgewichtanker instellen als valbeveiliging of gebiedsbegrenzing. U kunt tevens denken aan enkel persoons afdaalsysteem, waarmee u zich eenvoudig over de rand kan laten afdalen. Of denkt u aan lijnsystemen, waarbij een persoon zich nog moet aanlijnen alvorens hij veilig kan werken op hoogte.

Een effectievere vorm van valpreventie zijn collectieve maatregelen. Ze zorgen ervoor dat direct het hele collectief wordt beschermd.

Collectieve maatregelen

Collectieve maatregelen zijn maatregelen zoals dakrandbeveiliging en lichtkoepelbescherming in de vorm van hekwerken. Met hekwerken en leuningsysteem wordt het valgevaar weggenomen doordat men bij het werken op hoogte niet meer in een valgevaarlijke situatie kan komen. Collectieve maatregelen zijn niet zo effectief als het gehele valgevaar wegnemen, maar is praktisch niet altijd haalbaar. (zie volgende sectie)

Collectieve valbeveiliging wordt vaak gezien als iets dat duurder zou zijn dan persoonlijke valbeveiliging. Toch blijkt dit in praktijk en op de langere termijn helemaal niet het geval te zijn. Bij valpreventie heeft u met collectieve valbeveiliging ook nog eens de meest effectieve vorm van valbeveiliging, tevens is direct iedereen beschermd die werkzaam is op het dak.

De rekensom kan gemakkelijk gemaakt worden. Dient u vaker op het dak te zijn? Moeten er meerdere personen gelijktijdig op hoogte werken? Dan bent u al direct systemen aan het aanleggen zoals een lijnsysteem. Dit lijnsysteem moet jaarlijks worden gekeurd en regelmatig worden onderhouden. Tevens dient u altijd toe te zien op juiste naleving van het lijnsysteem. Het gedrag van uw medewerkers is dan tevens onderdeel van de risico op het valgevaar.

Daarbij moet u rekening houden dat collectieve maatregelen zoals hekwerken nagenoeg geen onderhoud nodig hebben. Althans, onze modellen hoeven slechts eens in de zoveel tijd bekeken worden of alle inbusschroeven er nog goed in zitten. U hoeft hier geen jaarlijkse inspectie voor in te plannen en onze dakrandbeveiliging kan gemakkelijk tig jaar op het dag staan. Bij beschadiging kunt u onze modulaire onderdelen gemakkelijk repareren zonder dat hier enorme kosten tegenover staan.

RI&E (Bronaanpak)

Het gevaar bij het RI&E proces is het feit dat men vaak er vanaf wil zijn en een snelle en goedkope oplossing kiest. Vaak wordt er dan gekozen voor PBMs. "Hebben we te maken met valgevaar?" of "Doe maar een PBM setje." Men denkt hiermee van het probleem af te zijn.

De vraag is welke vorm van valpreventie kunnen wij toepassen die het meest aansluit bij de situatie en het meest effectief is in het voorkomen van een val.

De Inspectie SZW denkt hier ook anders over. Er heerst het redelijkerwijs principe, dit houdt u dat u bij een RI&E moet kiezen voor de oplossing die zo hoog mogelijk in de piramide staat. Te beginnen bij bronaanpak, gevolgd door collectieve maatregelen, persoonlijke maatregelen en als laatste redmiddel de Persoonlijke Beschermingsmiddelen. U dient dan nauwlettend te kijken naar mogelijkheden in de meest effectieve vorm van valpreventie. U kunt het niet zomaar afschuiven, dus ook geen argument als "PBMs zijn goedkoper, dan relingwerk".

U dient duidelijke, steekhoudende argumenten aan te dragen mocht u gekozen hebben voor een minder effectieve vorm van valpreventie. Het uitleggen van uw beslissingsproces komt pas zodra er zich een ongeval voordoet. Dit ongeval kan al een val zijn waarbij een collega van u zijn been breekt. Bij ergere gevallen zou ik helemaal niet in de schoenen willen staan van degene die de beslissing heeft genomen voor PBMs.

Health & Safety is een afdeling waarin u zeer kundig dient te kijken naar de situatie. Welke situatie zou de meest ideale situatie zijn? Hoe gaan we dat bereiken. Begrijpt u mij niet verkeerd, er kunnen situaties zijn waarin een lijnsysteem of een doodgewicht anker juist de meest effectieve middelen zijn om valgevaar te verminderen. Een voorbeeld zou zijn als u en een collega twee dagen op hoogte dient te werken om uw hekwerk te plaatsen terwijl uw onderhoudswerkzaamheden met een doodgewicht anker door één persoon in een halve dag geklaard zou zijn. Werken op hoogte zorgt voor valgevaar, de beste oplossing is altijd om het valgevaar volledig te voorkomen. Door valpreventie helemaal door te voeren moet het werken op hoogte tot een absoluut minimum worden teruggebracht. Bij sommige situaties is het werken op platte daken vrijwel overbodig bij het anders inrichten van werkzaamheden, valpreventie is daar dan uiterst serieus doorgevoerd!

Bekijk uw eigen bedrijf nauwgezet, welke mogelijkheden heeft u? Welke maatregelingen neemt u? Wenst u uw dakveiligheid te verbeteren en het valgevaar te verminderen, neem contact met ons op en zie wat wij voor u kunnen betekenen.